Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej

IG | YT | PL/EN

Uniwersytet Wrocłaawski

Pola badawcze

Kontekst prowadzonych badań

Aktualnie w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej zatrudnionych jest 33 pracowników naukowych, którzy prowadzą badania w kilku dziedzinach. Medioznawstwem zajmują się: prof. Jerzy Jastrzębski (autor książek o aksjologii mediów, najnowsza z nich to Upór poznawania. Media, tożsamość i sfera publiczna), prof. Igor Borkowski (prodziekan Wydziału Filologicznego, autor pracy „Siostra Śmierć. Studium językowo-komunikacyjne funeraliów Kongregacji Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza w Trzebnicy 1855-2005"), prof. Aleksander Woźny (autor książki „Radio drogi. Papieska stacja wobec Polski stanu wojennego"), dr Andrzej Bazan (teoretyk gatunków dziennikarskich), dr Małgorzata Czapiga (historyk idei, autorka książki „Labirynt: inicjacja, podróż i zbłądzenie. Figura ludzkiego losu w kulturze europejskiej") dr Marek Graszewicz (teoretyk mediów, redaktor serii wydawniczej „Teorie Komunikacji i Mediów”), dr Katarzyna Konarska (zastępcą dyrektora ds. studenckich, badaczka systemów medialnych, redaktorka „Colloquia Anthropologica et Communicativa”), dr Paweł Urbaniak (zastępca dyrektora Instytutu, badacz systemów samoregulacji mediów), dr Adam Szynol (prasoznawca, redaktor polskiej edycji European Journalism Observatory), dr Roman Wróblewski (badacz drugiego obiegu wydawniczego, redaktor serii „Czas bibuły”, wieloletni sekretarz Uczelnianej Komisji Rekrutacyjnej), dr Agnieszka Zwiefka-Chwałek (reżyserka filmów dokumentalnych, m.in. obrazu „Królowa ciszy”), dr Łukasz Żukowski (znawca prawa prasowego).

 

Literaturą, historią kultury i dokumentalistyką zajmują się: prof. Andrzej Zawada (historyk literatury, śląskoznawca, autor książki Mit czy świadectwo?), prof. Stanisław Bereś (literaturoznawca, autor rozmów-rzek z Lemem, Konwickim i Sapkowskim, redaktor „Biblioteki Narodowej”), dr Karol Maliszewski (pisarz, autor nominowanego do nagrody Nike zbioru krytycznoliterackiego Rozproszone głosy), dr Marta Łysik (amerykanistka), dr Urszula Glensk (autorka książki Historia słabych. Reportaż i życie w Dwudziestoleciu 1918- 1939, nagrodzonej Nagrodą Historyczną „Polityki” oraz nominowanej do nagrody Złotej Róży). Studia filmoznawcze rozwija prof. Arkadiusz Lewicki (zastępca dyrektora Instytutu, autor pracy Seks i Dziesiąta Muza. Erotyzm, relacje intymne i wzorce genderowe w kinie przedkodeksowym 1894-1934). Badania z zakresu komunikacji międzykulturowej prowadzą: prof. Izabela Surynt (redaktorka zbioru I„nterakcje. Leksykon komunikowania polsko-niemieckiego"), dr Jacek Grębowiec (autor podręcznika „Mówić i działać. Wykłady z pragmatyki języka"), dr hab. Bartosz Jastrzębski (eseista i reporter), Jędrzej Morawiecki (dokumentalista i teoretyk reportażu).

 

Dział public relations rozwijała dr Karina Stasiuk-Krajewska. Wspólna koncepcja badań komunikacji wizerunkowej oraz studiów Communication Design jest wypracowywana przez grupę pracowników Instytutu. Należą do niej: prof. Michael Fleischer (twórca wrocławskiej szkoły konstruktywizmu, kierownik Zakładu Communication Design), prof. Leszek Pułka (antropolog kultury, krytyk teatralny, kierownik Zakładu Komunikacji Wizerunkowej), prof. Jerzy Biniewicz (teoretyk pragmatyki tekstu i lingwista dyskursu naukowego), prof. Marek Bratuń (historyk idei, autor książki „Ten wykwintny, wykształcony Europejczyk. Zagraniczne studia i podróże edukacyjne Michała Jerzego Wandalina Mniszcha w latach 1762-1768"), dr Maurycy Graszewicz (badacz public relations), dr Dominik Lewiński (teoretyk komunikacji i corporate identity), dr Michał Grech (zajmuje się metodologią i badaniami komunikacji), dr Patrycja Rozbicka (prowadzi badania empiryczne nad komunikacją), dr Annette Siemes (bada procedury normalizacyjne w komunikacji, autorka książki „Normalność z perspektywy obserwatora – diagnoza"), dr Mariusz Wszołek (projektant i badacz komunikacji autor książek „Reklama - operacjonalizacja pojęcia" i „Reklama - perspektywa empiryczna").

 

Dopełnieniem działalności naukowej są pisma ukazujące się Instytucie. Zainicjował je tytuł „Nowe Media – Nowe w Mediach” wydawany w latach 2005-2008 pod redakcją Igora Borkowskiego i Aleksandra Woźnego. Jego kontynuacją jest półrocznik„Dziennikarstwo i Media” redagowany przez dra hab. Adama Szynola oraz dra Pawła Baranowskiego, w którym publikują badacze mediów reprezentujących polskie i zagraniczne ośrodki naukowe. Czasopismo – deklaruje redaktor – jest miejscem debiutów wyróżniających się studentów, autorów prac licencjackich i magisterskich oraz doktorantów, przygotowujących rozprawy naukowe pod opieką profesorów IDiKS. Kolejne tomy konstruowane są tematycznie: gromadzą teksty dotyczące medioznawstwa, public relations czy badań wizerunkowych. Pismo jest oceniane w kategoriach parametryzacyjnych na 5 punktów. Humanistyczny profil półrocznika „Znaczenia” określa podtytuł: „Kultura, Komunikacja, Społeczeństwo”. Kolejne numery mają charakter tematyczny, skupione są wokół wiodących pojęć takich jak kara, iluzje, zdrada, wstyd, sąsiedztwo. Tytuł znajduje się na ministerialnym wykazie czasopism punktowanych (4 punkty), ma zasięg ogólnopolski i jest dostępny w otwartej dystrybucji (m.in. w sieci Empik). Można tu znaleźć najlepszej próby eseistykę i wywiady z intelektualistami. Michael Fleischer jest redaktorem czasopisma internetowego „Communication Design Magazine”, w którym omawiane są takie zagadnienia jak design, estetyka, proces projektowy i komunikacyjny, corporate communication, corporate identity, reklama, nie-dualistyczne strategie komunikacyjne, forma, kod-znak-marka, wabi-sabi.

 

W Instytucie prowadzone są również prace zespołowe. Pod redakcją Andrzeja Zawady powstał podręcznik creative writing Jak zostać pisarzem. Pierwszy podręcznik dla autorów (nagrodzony przez redakcję „Magazynu Literackiego Książki”). We współpracy ze studentami wydane zostały dwa tomy wykładów i dyskusji akademickich Salon III Rzeczpospolitej, czyli spotkania w Salonie Profesora Józefa Dudka. W zespole prof. Fleischera powstał „Słownik polszczyzny rzeczywistej", dokumentujący praktykę ulicznej polszczyzny oraz książka „Style życia w komunikacji - komunikacyjna stratyfikacja społeczeństwa polskiego", w której badacze podejmują próbę typologizacji społeczeństwa polskiego z uwzględnieniem manifestacji stylu życia. 

 

Pracownicy Instytutu uprawiają także różne formy działalności literackiej, dziennikarskiej i artystycznej. Znany reporterski duet tworzą Bartosz Jastrzębski i Jędrzej Morawiecki. Za książkę „Krasnojarsk zero" otrzymali Nagrodę im. Beaty Pawlak. Ich zainteresowania kulturami etnicznymi z obszarów dawnego imperium sowieckiego ujawnia najnowszy reportaż „Cztery zachodnie staruchy, opowieść o szmanizmie, ludowej religijności i innych demonach". Jednym z głośniejszych esejów ostatnich lat jest „Drugi Bresław" Andrzeja Zawady (wcześniejszy tom „Bresław" był przekładany na język rosyjski, niemiecki, ukraiński, węgierski). Autorem tomów poezji i prozy artystycznej jest Karol Maliszewski, zaś wydawcą i twórcą powieści z pogranicza fantastyki i horroru – Łukasz Śmigiel. Natomiast Stanisław Bereś jest autorem najdłużej emitowanego w historii polskiej telewizji programu o książkach „Telewizyjne Wiadomości Literackie”.

 

Osoby związane z Instytutem nie tylko otrzymują nagrody (np. prof. Bereś za „Historię literatury polskiej w rozmowach" dostał nagrodę Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, Urszula Glensk za „szkice Po Kapuścińskim" nagrodę „Magazynu Literackiego Książki”), ale także uczestniczą w różnego rodzaju jury – zasiadają m.in. w kapitule Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus (prof. Zawada, prof. Bereś), w jury Turnieju Reportażu im. Wandy Dybalskiej (prof. Arkadiusz Lewicki, dr Jędrzej Morawiecki), w jury Ogólnopolskiego Konkursu na Felieton. Studenci specjalności creative writing przyznają własne wyróżnienie w ramach Nagrody za Reportaż Literacki im. Ryszarda Kapuścińskiego. Osobliwą nagrodą (której nikt nie chce odebrać) jest „Chamlet”, czyli laur za najgorszą reklamę emitowaną w polskiej przestrzeni publicznej. Przyznawana jest w pięciu kategoriach przez Zakład Communication Design

 

dr hab. Urszula Glensk
(Fragment artykułu "Historia Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej", który ukaże się w Księdze na 300-lecie Uniwersytetu Wrocławskiego)

Obszary badań

Tematyka opublikowanych prac obejmuje m. in. następujące zagadnienia: 

  • aksjologia mediów i komunikacji (ze szczególnym uwzględnieniem etyki dziennikarskiej i PR);
  • relacje pomiędzy mediami a polityką, kulturą, literaturą, muzyką...;
  • systemy medialne ze szczególnym uwzględnieniem krajów UE; 
  • statystyczny obraz języka mediów;
  • media lokalne i środowiskowe;
  • media w perspektywie socjologicznej;
  • powołanie i zawód dziennikarza;
  • teoria komunikacji;
  • teoria PR, CI i reklamy;
  • perswazja w perspektywie retoryczno-pragmatycznej;
  • systemowa teoria mediatyzacji systemów funkcyjnych;
  • film jako medium;
  • prasa na Dolnym Śląsku;
  • komunikacja międzynarodowa i międzykulturowa (przede wszystkim na przykładzie relacji polsko-niemieckich);
  • opinia publiczna i dyskurs publiczny w mediach;
  • propaganda jako forma komunikacji społecznej;
  • krytyka literacka i krytyka kultury;
  • kultura Dolnego Śląska w perspektywie historycznej i komunikacyjnej;
  • codzienność i struktura podmiotowości w świecie ponowoczesnym.